OD FILIŻANKI DO WAZY Z KNOSSOS

Wystawa podsumowująca warsztaty Pracowni Ceramiki Terrytoria Bemowskiego Centrum Kultury 2023/2024

Prowadzące: Marta Gruzd, Eliza Danowska, Zuzanna Wasiak

Jak co roku zapraszamy na wystawę ceramiki, która powstała podczas całorocznych zajęć warsztatowych w Bemowskim Domu Kultury. Od września 2023 do czerwca 2024 pod okiem trzech prowadzących: Marty Gruzd, Elizy Danowskieji Zuzanny Wasiak powstawały kubeczki, talerze, wazony, patery, rzeźby ceramiczne i inne, małe i większe prace wykonywane zarówno przez młodszych jak i starszych pasjonatów pracy z gliną.

Jednak w tym roku na Bemowie dorosłym uczestnikom kursów instruktorki zaproponowały niezwykła przygodę: podróż do Grecji antycznej, a nawet jeszcze starszej. Na te wyprawę do ery minojskiej razem z ambitnymi, doświadczonymi ceramiczkami, zabrało się około 30 osób.

– Zaczęłam kurs, formując z trudem filiżankę do espresso, a skończyłam lepiąc z wałków dzban przypominający wielkie dzieła, które oglądałam w muzeum w Atenach. Nie mogę w to uwierzyć! – mówi jedna z uczestniczek projektu.

CERAMIKA MINOJSKA

„Kiedy narodziła się „Grecja”? Pierwsze ślady osadnictwa na obszarze dzisiejszej Grecji, Cyklad i Krety pochodzą sprzed 7 tys. lat p.n.e. Z kolei najstarsze świadectwa posługiwania się greką sięgają XVII w. p.n.e. Na podstawie analizy tych zapisków możemy powiedzieć, że przodkowie Greków wywodzili się z grupy ludów indoeuropejskich. Skądinąd wiemy, że ludy te przemieszczały się wielkimi grupami ze stepów Azji Centralnej w kierunku Europy do początków II tysiąclecia p.n.e. Wówczas to najprawdopodobniej pojawiły się także w Grecji. W tym czasie na Krecie rozwijała się cywilizacja minojska, która okres świetności przeżywała w połowie XV w. p.n.e. Ludzie, którzy ją stworzyli, nie byli spokrewnieni z plemionami greckimi. Jednak wpływ, jaki wywarli na Greków, sprawia, że od nich zaczyna się wykład dziejów świata greckiego” – wyjaśniał prof. Benedetto Bravo w „Historii Starożytnych Greków”.

Epoka minojska trwała od ok 3000 r. p.n.e. do ok 1100r. p.n.e. pne zaczęła się kształtować na Krecie, a następnie objęła inne wyspy greckie.

Ceramika tamtych czasów jest mniej rozpoznawalna niż bliższa nam w czasie ta z epoki klasyczna (ceramika czarno i czerwono figurowa), bardziej tajemnicza, spowita aurą mitów, takich jak choćby ten o labiryncie i mieszkającym w nim Minotaurze: pół człowieku, a pół byku, o Tezeuszu, Ariadnie, Dionizosie…

Najbardziej rzetelnej wiedzy o epoce minojskiej dostarczają fundamenty budowli (czasem odbudowywanych z XIX-wieczna fantazją) i przedmioty użytkowe, w tym ceramika.

Kształty ówczesnych naczyń nie mają sztywności, rygorystyczności, kanonu ceramiki epok klasycznych. Są prostsze i bardziej miękkie, organiczne. Delikatnie nawiązują formą do morskich zwierząt, które są też głównym tematem dekoracji. Na paterach, brzuchach dzbanów, bokach

amfor roi się od ryb, delfinów, ptaków, ślimaków i wodorostów… Często pojawia się motyw ośmiornicy. Wszystko to świadczy o silnej więzi ówczesnych ludzi z przyrodą. Az chciałoby się zadać pytanie, czy nie mamy tu do czynienia ze szczególnym momentem w dziejach, kiedy intensywnie rozkwitłaby cywilizacja, a jednocześnie jeszcze nie została zerwana symbioza ludzi z przyrodą.

MINOJCZYCY Z BEMOWA

Zadaniem osób uczestniczących w warsztatach było wykonanie naczynia wzorowanego na dziele ceramicznym pochodzącym z okresu minojskiego. Było to dla osoby uczącej się ceramiki dużym wyzwaniem technicznym oraz artystycznym. Uczestniczki i uczestnicy musieli zmierzyć się (niektórzy po raz pierwszy) z dużą skalą formy ceramicznej, jednocześnie kontrolując kształt naczynia. Uzyskaliśmy różnorodne, piękne dzieła z których powstała niesamowita, monumentalna ekspozycja /instalacja.

Do realizacji Projektu Minojskiego zostały użyte cztery rodzaje glin (o dużej zawartości szamotu) w odcieniach bieli, czerwieni i brązu. Zdobienia zostały wykonane poprzez użycie angob i glinek.

Większość prac została wypalona tylko raz w temperaturze 900 st C, czyli na biskwit. W przemyślany sposób zrezygnowałyśmy z pokrycia naczyń szkliwami – zależało nam na podkreśleniu naturalnego piękna surowej gliny oraz na zachowaniu spójności całej ekspozycji, jako że od razu zaplanowano pokaz efektów półrocznej pracy blisko 30. uczestników i trzech instruktorek.

Współczesny świat, profesjonalizacja, druk 3D, a z drugiej strony dokładne przyglądanie się fotografiom naczyń, które liczą kilka tysięcy lat, wykonano je całkowicie ręcznie, w – nie bójmy się tego stwierdzenia – dość prymitywnych warunkach. A teraz my, ludzie XXI wieku z trudem próbujemy zrobić coś, co z taką łatwością i maestrią tworzyli nasi odlegli przodkowie… Most czasowy, który powstał dzięki bliskiemu kontaktowi z historią sztuki użytkowej, dał możliwość namysłu nad przeszłością naszej cywilizacji i jej przyszłością.

Wernisaż wystawy odbędzie się w Bemowskim Centrum Kultury w lokalu przy ul. Konarskiego 20 w dniu 15.06.2024 o godzinie 18:00.

Prace można oglądać w dniach 16.06– 8.06 w godzinach 09:00-18:00.